Góry Sowie. Bitwa pod Burkatowem

Była jednym z ostatnich epizodów wojny siedmioletniej. Na początku 1762 r. obie koalicje były już wyczerpane przeciągającą się wojną. Dodatkowo po śmierci w styczniu 1762 r. cesarzowej Rosji Elżbiety Romanowej stosunek sił zdecydowanie zmienił się na niekorzyść Austrii. Nowy car Piotr III Romanow był wielbicielem Fryderyka II i wbrew interesom Rosji porzucił sojusz z Austrią. 5 maja 1762 r. zawarł układ pokojowy, oddał zajęte przez Rosjan Prusy Wschodnie i Pomorze, odesłał pruskich jeńców i obiecał przysłanie posiłkowego korpusu. 30 czerwca 1762 r. 20 tys. rosyjski korpus pod dowództwem generała Czernyszewa połączył się z armią Fryderyka II. Sprzymierzone wojska osiągnęły liczebność 80 tys. żołnierzy. Dodatkowo trudności finansowe Austrii spowodowały redukcję wojska. Armia austriacka pod dowództwem feldmarszałka Leopolda von Dauna liczyła 61 tys. żołnierzy. Sytuacja stała się korzystna do podjęcia przez Fryderyka II ofensywy (1 lipca). Głównym zamiarem króla Prus było opanowanie obsadzonej przez Austriaków twierdzy świdnickiej. Aby to zrealizować musiał wyprzeć wojska Dauna z umocnionych pozycji w Górach Sowich i przedgórza wałbrzyskiego. Gdy podjęte działania nie dawały spodziewanych efektów Fryderyk II postanowił wymusić odwrót przeciwnika poprzez atak na osłonę jej prawego skrzydła. Zdecydował przełamać pozycje austriackie w pobliżu wsi Bojanice – Lutomia i zaatakować armię austriacką od tyłu (ta była rozlokowana od wsi Podlesie koło Wałbrzycha po Złoty Las – 7 lipca). Wojsko planowane do głównego przełamania skrzydła otrzymało rozkaz skrytego, nocnego przemarszu. Wydano rozkazy przemarszu do pozycji wyjściowych, a początek natarcia wyznaczono na 21 lipca. 18 lipca generał Czernyszew otrzymał wiadomość o obaleniu cara Piotra III łącznie z rozkazem wycofania wojsk i przemarszu do Polski. Ostatecznie na prośbę Fryderyka II opóźnił odwrót o kilka dni i carski korpus pozostał w roli straszaka (nie brał udziału w bitwie). W nocy z 19 na 20 lipca po krótkiej walce wyparto Austriaków z Burkatowa, rozpoczęto budowę szańców, a w okolicach pałacu, gdzie bronili się Chorwaci, rozlokowano kilkadziesiąt armat i moździerzy – miały one wspomóc atak wojsk pod Lutomią. 20 lipca głównodowodzący armią austriacką zdaje sobie sprawę z zagrożenia i rozkazuje oddziałom spod Mieroszowa przemarsz pod Lutomię. Te wyczerpane przemarszem obozują na noc pod wsią Michałkowa (kilka kilometrów od wyznaczonego celu). Rankiem 21 lipca armia pruska rozpoczyna zmasowany ostrzał z wielu kierunków. Oddziały poderwane z Michałkowa stoczyły bój w okolicy góry Grzybina, ostatecznie broniący tego odcinka zostali zmuszeni do odwrotu. Toczono krwawe walki na szańcach i w zabudowaniach Lutomii Górnej. Oddziały generała Möllendorfa ostrzeliwując i atakując jeden z szańców, po ciężkich walkach, zdobywają go. Tam ustawiona własna artyleria razi umocnienia po zachodniej stronie Bystrzycy Górnej. Do ataku przystępują pruskie oddziały generała Knoblaucha i zdobywają i te stanowiska obrony Austriaków. Wyłom w umocnieniach wiele kosztował atakujących.

• Prusacy utracili 26 oficerów i około 1.700 mężczyzn (8 oficerów i ponad 800 zabitych, 900 rannych lub zaginionych). Sam korpus generała Wieda, realizujący główne zadanie przełamania austriackich linii, stracił 25 oficerów i 1.568 mężczyzn.
• Korpus gen. Brentano stracił 13 armat, 24 oficerów i 873 żołnierzy (148 zabitych, 362 rannych, reszta pojmana lub zaginiona). O'Kelly stracił 476 żołnierzy. Ogólnie Austriacy utracili około 1.400 ludzi (202 zabitych, 349 rannych, 236 zabitych, 559 zaginionych).