Fort Donżon, duchy, wieczorna panorama

 Donżon i bastiony na Warownej Górze 686 m n.p.m.

Donżon stanowi centralne i najpotężniejsze dzieło obronne srebrnogórskiej twierdzy. Kształtem i funkcją nawiązuje do średniowiecznych wież mieszkalno-obronnych określanych z francuskiego mianem donżonu (wysokość zewnętrznych murów 30 m, czyli niczym wieżowiec 10-piętrowy). Donżon, serce całej twierdzy, otoczony jest wieńcem mniejszych obiektów i jest broniony fosami zarówno od strony samego Donżonu (10-15 m głębokości), jak i od przedpola. Funkcje obronne wzmacniają cztery bastiony (Górny, Dolny, Nowowiejski i Miejski) oraz Kleszcze, Kawaliera i wysunięty przed nią Rawelin.

Chochoł Wielki 754 m n.p.m.

Szczyt w Górach Sowich, obok przebiega szlak turystyczny czerwony i niebieski. Łącznie z Chochołem Małym stały się lokalizacją dla dzieł obronnych chroniących serce twierdzy na Warownej Górze. Chochoł Wielki jest wyższy od Warownej Góry i mógł być dobrą lokalizacją dla wrogiej artylerii. Budowle noszą cechy fortyfikacji poligonowych i stanowiły jedność obronną (praktycznie nie mogły bronić się samodzielnie). Tylko nieliczne punkty opory miały zaplecze reszta była zależna od dostaw amunicji, żywności i wody. Najbardziej okazałym obiektem jest Bateria Kazamatowa na Chochole Wielkim. Mieściła 7 działobitni w kazamatach i 3 otwarte stanowiska artyleryjskie na wale. W jej pomieszczeniach mogło mieszkać maksymalnie 74 żołnierzy i 2 oficerów. Chocholskie fortyfikacje były zespołem różnych budowli obronnych i każda wyspecjalizowana w innym zadaniu. Fort Chochoł Mały bronił rdzenia twierdz, leżąca na jego stoku Flesza chroniła go od ataku ze strony doliny Chłopiny, a Bateria Tarasowa Chochoła Średniego przed atakiem z kierunku Nowej Wsi Kłodzkiej. Bateria Kazamatowa miała kontrolować pobliskie wzniesienie (Gąsiorek) i poskramiać wrogą artylerię. Obiekty na Chochołach były połączone z twierdzą główną krytym chodnikiem od Schronu Bramy Polnej. Ponadto wykuto w skale liczne głębokie fosy, częściowo suche, w niektórych miejscach zalane. Obiekty te są pozostawione samym sobie, porośnięte lasem, mocno nadwyrężone przez czas.

Zwiedzanie tych fortyfikacji nie jest zabronione, ale należy zachować szczególną ostrożność – są w złym stanie technicznym i nie mają udogodnień i zabezpieczeń dla masowego turysty. Wycieczka w pobliżu bardzo głębokich skalnych fos (otaczają srebnogórskie forty) robi duże wrażenie pomimo zawłaszczaniu ich przez drzewa i krzewy. Można je podziwiać ze szlaku czerwonego na odcinku Fort Rogowy – Przełęcz Srebrna.

 Kalenica i  Słoneczna

Zobacz: Góry Sowie. Krajobraz o 4.50 nad ranem

Szeroka 826 m n.p.m.

Przez ten sowiogórski szczyt przebiega czerwony szlak turystyczny, trawersem – niebieski. Szczyt o identycznej / podobnej nazwie istnieje w Górach Bardzkich (patrz dalej).

 Czeszka 742 m n.p.m.

Wzniesienie w Sudetach Środkowych, w Górach Sowich. Położenie wzniesienia, kopulasty kształt oraz wyraźnie zaznaczony szczyt czynią wzniesienie rozpoznawalnym w terenie. W średniowieczu grzbiet Gór Sowich stanowił granicę między Śląskiem i hrabstwem kłodzkim, okresowo także granica między Śląskiem a Czechami. W przeszłości w pobliżu wzniesienia przechodziła granica. Nazwa szczytu stanowi pamiątką z przeszłości. Ze wzniesienia roztacza się panorama Kotliny Dzierżoniowskiej na tle Masywu Ślęży.

Pieszyce

Zobacz panoramę Widok nocą. Taras pod Kozią Równią

Wzgórza Bielawskie

Tworzą wyraźny wał ciągnący się równolegle do Gór Sowich. Bezpośrednia bliskość Bielawy, liczne ścieżki, żółty szlak turystyczny czy wieża widokowa na Górze Parkowej czynią je atrakcyjnymi dla mieszkańców i przyjezdnych.

Zobacz również Nocny krajobraz, ławka i urodziny wieży

Wzgórza Kiełczyńskie, Masyw Ślęży

Widać i troszkę informacji w tej panoramie Widok nocą. Taras pod Kozią Równią

Wrocław

Czwarte pod względem liczby ludności miasto w Polsce (ponad 630 tys. mieszkańców), piąte pod względem powierzchni - prawie 300 km2. Dawna stolica księstwa wrocławskiego, siedziba władz pruskiej prowincji Śląsk i rejencji wrocławskiej. Od 28 czerwca 1946 stolica województwa wrocławskiego. Od 1 stycznia 1999 stolica województwa dolnośląskiego. Więcej to polecam Wikipedię. Ważne, że wiemy, co widzimy oglądając panoramę.

Gromnik 390 m n.p.m

Najwyższe wzniesienie Wzgórz Strzelińskich (części Wzgórz Niemczańsko-Strzelińskich), węzeł szlaków turystycznych. Górę tą zalicza się do Przedgórza Sudeckiego. W czasach prehistorycznych Gromnik, podobnie jak Ślęża, mógł być miejscem kultu pogańskiego. Z późniejszych czasów zachowały się ślady grodziska – od VIII do V w. p.n.e. znajdował się tu gród kultury łużyckiej. W średniowieczu stał tu zamek Jana Czirna, z którego prowadzono zbójeckie, rabunkowe wyprawy. W 1480 z polecenia księcia legnicko-brzeskiego Fryderyka zamek został ostatecznie zburzony. W XX w., po I wojnie światowej, na szczycie góry znajdowała się gospoda i wieża widokowa (zburzone w 1945 r.). Na początku 2012 roku na szczycie wzgórza wybudowano nową wieżę widokową o konstrukcji szachulcowej. Wieża udostępniana jest zorganizowanym grupom turystycznym oraz przy okazji lokalnych imprez, takich jak piknik rycerski.

Ząbkowice Śląskie (niem. Frankenstein)

Miasto ponad 16 tys. mieszkańców, w województwie dolnośląskim. Niektóre atrakcje które wyróżniają miasto:

• Krzywa wieża – średniowieczna wieża jest jedną z ciekawostek turystycznych Dolnego Śląska. Nazywana jest śląską Pizą. Jest to najwyższa krzywa wieża w Polsce – 34 m, jej odchylenie od pionu to 2,14 m, a na szczyt prowadzi 139 schodów. Swoje święto obchodzi co roku w drugi weekend lipca (piątek – sobota) podczas Dni i Nocy Krzywej Wieży – kulturalno-rekreacyjnego wydarzenia, które ściąga turystów i gości na występy gwiazd polskiej muzyki, happeningi, wystawy, pokazy i inne atrakcje. Podczas imprezy Krzywą Wieżę można zwiedzać aż do północy.
• Zamek w Ząbkowicach Śląskich – renesansowa budowla obrona wzniesiona w latach 1522–1532 na miejscu gotyckiego zamku obronnego, obecnie w ruinie. Obecnie jest utrzymywany i konserwowany jako tzw. trwała ruina.
• Afera grabarzy z Frankenstein – sprawa pojmania i skazania w 1606 r. grabarzy z miejscowości Frankenstein (dzisiejszych Ząbkowic Śląskich), posądzanych o sprowadzenie zarazy, czary i bezczeszczenie zwłok. Wydarzenia te wiążą się z istniejącą do dziś niewielką kaplicą św. Mikołaja, stojącą na terenie starego cmentarza założonego w roku 1552 przy obecnej ul. 1 Maja. Wydarzenia te były głośne w całej Europie. Istnieją pewne przypuszczenia co do związku dzieła Mary Shelley z niemiecką miejscowością Frankenstein (Ząbkowice Śląskie) i aferą grabarzy z 1606 roku, która mogła wpłynąć inspirująco na pisarkę. Mogłoby to wyjaśnić etymologię tytułu i analogię z nazwą miejscowości. Współcześnie w Ząbkowicach Śląskich organizowany jest festiwal grozy i horroru pod nazwą Weekend z Frankensteinem, nawiązujący do tytułowego bohatera powieści Mary Shelley.

Srebrna Góra (niem. Silberberg)

Miejscowość o zabudowie małomiasteczkowej, rozciągnięta wzdłuż stromej doliny oddzielającej Góry Sowie od Gór Bardzkich. Miejscowość powstała w XIV wieku, jako osada górnicza wykorzystująca okoliczne złoża srebra. Prawa miejskie uzyskała 25 czerwca 1536, na mocy przywileju książąt ziębickich. Po rozkwicie miasta, na początku XVI wieku, eksploatacja złóż zaczęła być nieopłacalna, w związku z czym po wojnie trzydziestoletniej zaniechano jej, a samo miasto podupadło. W rezultacie porażki Austrii w pierwszej wojnie śląskiej, miasteczko wraz z większością Śląska weszło w skład Prus, a pobliska przełęcz uzyskała pierwszorzędne znaczenie strategiczne dla obrony prowincji przed ewentualnym rewanżem austriackim – tak powstała srebrnogórska twierdza. W 1900 roku miasteczko uzyskało dostęp do Kolei Sowiogórskiej i jej dzisiejsze pozostałości (wiadukty) są dodatkową atrakcją.

Grochowiec (niem. Groch Berg) 432 m n.p.m.

Dolnośląskie wzgórze w Obniżeniu Otmuchowskim. Na wschodnich zboczach znajdują się pozostałości fortów bliżej nieokreślonego wieku – z czasów wojny trzydziestoletniej, wojen śląskich lub z epoki napoleońskiej.

Brzeźnica 492 m n.p.m.

Niedaleko Grochowca. Wzgórze jest najwyższym wzniesieniem Obniżenia Otmuchowskiego górującym od północnej strony nad miejscowością Brzeźnica. W przeszłości góra nosiła nazwę Harthe Berg, Kozie Chrzepty. Brzeźnica oraz okoliczne wzgórza były w przeszłości obiektem zainteresowania wojskowych. Na zboczu u południowo-wschodniego podnóża Brzeźnicy, w 1. poł. XVIII w. zbudowane zostały fortyfikacje ziemne Zostały one częściowo zbudowane, przez wojska austriackie, a potem po przejęciu tych ziem w 1741 roku przez Prusy, odnowione i wzmocnione. Kolejna modernizacja dokonana została w 1813 r.

Pałac Marianny Orańskiej

Monumentalny pałac neogotycki z XIX wieku w Kamieńcu Ząbkowickim na Dolnym Śląsku. W 1838 r. właścicielką dóbr kamienieckich stała się królewna niderlandzka Marianna Orańska, która w tym samym roku zleciła wykonanie projektu przyszłej rezydencji Karlowi Friedrichowi Schinklowi, ówcześnie jednemu z najwybitniejszych architektów. Podczas II wojny światowej niemiecki magazyn przejściowy dla zwożonych z całego Śląska dzieł sztuki. Po 1945 wyposażenie pałacu zostało wywiezione bądź zdewastowane, w lutym 1946 cały kompleks spłonął, podpalony przez żołnierzy radzieckich. Część marmurów z pałacu użyto przy budowie Sali Kongresowej w warszawskim Pałacu Kultury i Nauki. W latach 1984-2010 w rekach prywatnego dzierżawcy. Od 1 maja 2013 roku ponownie udostępniony dla zwiedzających.

Marianna Orańska była jedną z bardziej niekonwencjonalnych postaci kobiecych XIX w. Księżna Marianna zapisała się w historii bardzo racjonalną i skuteczną działalnością ekonomiczną, która przyczyniła się do znacznego rozwoju dóbr, których była właścicielką. Ciekawostka – na jej ziemiach pod Śnieżnikiem, założono specjalistyczną farmę krów, zarządzaną przez sprowadzonego z alpejskich łąk Szwajcara. Farma ta potem stopniowo przekształciła się w schronisko turystyczne.

Truskawkowy księżyc

Jest wyjątkowym zjawiskiem, podczas którego znany nam satelita jest w pełni i staje się różowy. Niezwykłe wydarzenie nie trwa długo i jak wszystkie obserwacje wymaga ładnego nieba (widoczność). Mała wysokość nad horyzontem powoduje, że barwa księżyca ulega nieco zmianie, podobnie jak zachodzace słońce.

Fort Ostróg

Na szczycie Ostróg 627 m n.p.m. (Góry Bardzkie, przy Przełęczy Srebrnej) położony jest wspierający główną twierdzę Fort Ostróg. Był on samodzielnym fortem artyleryjskim. Obok głównego obiektu Donżon jest najlepiej zachowanym z całego kompleksu obronnego. W rozległych podziemnych magazynach przechowywano broń, umundurowanie, amunicje oraz potrzebną na wiele miesięcy żywność. Dodatkowo fort posiadał studnię o głębokości 86 metrów. Obiekt dysponował 36 działami na stanowiskach artyleryjskich oraz sześcioma znacznie większymi, które znajdowały się wewnątrz fortyfikacji, 19 kazamatami, 12 pomieszczeniami strzeleckimi z obsadą 8 oficerów i 350 żołnierzy. W przyfortecznym magazynie znajdowało się ponad 50 ton prochu. Po okresie czynnej służby fort stał się poligonem artyleryjskim.

W latach międzywojennych XX w. przebudowano fort na schronisko młodzieżowe (1913 r.), a pod koniec lat 30. na ośrodek szkoleniowy HJ. W latach 1939-44 funkcjonował tu Oflag VIII B (Straflager) – ciężkie więzienie, potem obóz jeniecki. Więziono tu wysokich oficerów Wojska Polskiego. Lata powojenne przyniosły postępującą dewastację fortu, który był systematycznie rozkradany. Fort Ostróg uprzątnięto przy pomocy ówczesnego (1968 r.) Ministerstwa Górnictwa i Energetyki i przemianowano na Fort Górnik, ale nazwa nie przyjęła się. W latach 1965-1984 było to znane miejsce obozowych akcji harcerskich.

Obecnie fort jest dostępny dla odwiedzających, a organizowane tu wydarzenia muzyczne nabierają niepowtarzalnego klimatu. Z korony fortu mamy najlepszy widok na Donżon i jego bastiony.

Jawornik Wielki 872 m n.p.m

Szczyt sudecki w paśmie Gór Złotych. Na górze stoi drewniana wieża widokowa otwarta w sierpniu 2009 r. Posiada dwie platformy, na wysokości 3,5 i 6,5 m. Jest to pierwsza w historii wieża widokowa na tym szczycie.

Szeroka Góra 765 m n.p.m.

Najwyższy szczyt Gór Bardzkich.

Kłodzka Góra 763 m n.p.m.

Drugi pod względem wielkości szczyt Gór Bardzkich. Ciekawostka. Kłodzka Góra należy do Korony Gór Polski, mimo iż nie jest najwyższym szczytem tego pasma. W założeniu odznaki miała to być lista zawierająca najwyższy szczyt każdego pasma. Różnica polega na tym, że za istotne uznano te z najwyższych szczytów, na które w chwili ustalania odznaki prowadził znakowany szlak turystyczny.